Rok 1945. Młody Viljami wraca z wojny lapońskiej do domu, w którym powinna czekać na niego piękna, ukochana żona – Lempi. Viljami wie już jednak, że jej nie zastanie. Podobno uciekła z niemieckimi żołnierzami, podobno zaginęła, podobno umarła – nie wiadomo. Ale Viljami wie, że w domu jej nie ma, więc wraca z poczuciem porażającej beznadziei. Piękna Lempi – panna z pobliskiego miasta Rovaniemi, świetna partia, która jakimś cudem została jego żoną. Lempi – pełna życia i wdzięku, urocza, inna od wszystkich dziewczyn, które znał. Ze szminką na ustach, wymyślnie ubrana, zaczytana w książkach i gazetach, rozmarzona. Czy taka była naprawdę? Czy zdążył ją poznać przez te kilka miesięcy po ślubie, zanim kazali mu iść na wojnę?
Lempi. To wokół niej kręci się cały świat tej powieści, chociaż czytelnikowi nie będzie dane usłyszeć ani słowa z jej ust. Możemy sobie tylko wyobrażać, kim naprawdę była, na podstawie opowieści zapatrzonego w nią męża, potem przepełnionej zawiścią, rozgoryczonej gosposi Elli, a w końcu być może najlepiej ze wszystkich ją rozumiejącej bliźniaczki Sisko. Każdy z nich opowiada o takiej Lempi, jaką znał, i która dla każdego była kimś innym. Otrzymujemy obraz postaci intrygujący tym bardziej, że nie możemy poznać jej wersji wypadków. Z pewnością niejednego czytelnika powieść skłoni do zastanowienia się, kim rzeczywiście są ludzie, których – zdawałoby się – tak dobrze znamy.
Lempi to przede wszystkim tragiczna opowieść o miłości i zazdrości w ich najróżniejszych odsłonach. Powieść skonstruowana jest tak, że z jednej strony czyta się ją jak poemat, a z drugiej z podekscytowaniem odkrywa kolejne elementy układanki. Autorka uniknęła zbędnych powtórzeń i zbyt nachalnych porównań różnych perspektyw. Spod jej pióra wyszła świetna, krótka i spójna powieść – to, co ważne, zmieściło się na zaledwie 234 stronach. Akcja osadzona jest w czasie wojny lapońskiej toczącej się między Finami a Niemcami – do tej pory sojusznikami – pod koniec II wojny światowej. I chociaż historia odgrywa we współczesnej kulturze i literaturze Finlandii ważną rolę, można chyba powiedzieć, że w powieści Rytisalo rzeczywistość historyczna jest tylko tłem dla ludzkich dramatów.
Lempi to pierwsza powieść Minny Rytisalo, nauczycielki fińskiego z liceum w Kuusamo. Autorka okazała się znakomitym odkryciem 2016 roku – książkę nominowano między innymi do nagrody literackiej przyznawanej przez dziennik Helsingin Sanomat. W 2017 roku zdobyła medal Kiitos kirjasta (Dziękujemy za książkę) – ten sam, który kilka lat wcześniej przyznano Katji Kettu za chętnie czytaną i przetłumaczoną na polski Akuszerkę. Na stronie internetowej wydawnictwa Gummerus powieść Lempi opisują następujące słowa-klucze: historia, miłość, powieść, wojna, Finlandia. Pogrubiamy słowo miłość.
Autorka: Minna Rytisalo
Tytuł oryginalny: Lempi
Wydawnictwo: Gummerus
Agencja literacka: Helsinki Literary Agency
Rok wydania: 2016
Reprezentacja na rynku polskim: Book/lab
Autorka tekstu: Ania Homanowska
KIRJA 